Voorwoord bij "De kracht van spreken"
VSK, oktober 2012
Voor u ligt een belangwekkend boek. Een boek vol levensverhalen van mensen die de moed hebben het 'zwijgen na seksueel misbruik' te doorbreken. Ze schudden hiermee hun -door de dader of door eigen schaamte -opgelegde isolement van zich af, en delen hun kwetsbare ervaringen rechtstreeks met de lezer. Zij zijn de harde confrontatie met zichzelf aangegaan op zoek naar taal voor hun intieme ervaringen, die vaak zo gruwelijk zijn dat ze aanvankelijk onzegbaar lijken.
Hier is vertrouwen voor nodig. Vertrouwen dat vroeger bij de vertellers juist zo ernstig geschonden is. Wanneer je kind bent en volwassenen niet voor je zorgen maar hun macht misbruiken, schaadt dit bij het kind het vertrouwen in lle mensen. Wanneer een volwassene bij een kind de lichamelijke en geestelijke integriteit schendt voor eigen lusten, krijgt het de boodschap 'niet van zichzelf te zijn' en wordt er ernstige schade toegebracht aan zijn autonomie. Vernedering is een van de ergste dingen die een mens kan overkomen, of dit nu in tijden van oorlog is of binnen vertrouwensrelaties. Een van de ergste vormen van vernedering is (seksuele) kindermishandeling. Wanneer volwassenen in oorlogstijd zich nog de tijd kunnen herinneren dat zij wl werden gerespecteerd, zijn zij soms in staat vernederingen met opgeheven hoofd te ondergaan. Voor een vernederd kind is dit een stuk moeilijker, omdat het prille zelfvertrouwen nog in ontwikkeling is en gemakkelijker vertrapt kan worden.
En toch....
De verhalen in dit boek tonen dat getraumatiseerde kinderen zich kunnen ontwikkelen tot wijze volwassenen die boven zichzelf zijn uitgestegen. Tot mensen die als kind geen onvoorwaardelijke liefde hebben gekend, maar die als volwassenen deze wel blijken te kunnen geven. Mensen die het slachtofferschap hebben kunnen afleggen en iets onvoorstelbaars hebben gedaan. Zij hebben hun angst en onmacht overwonnen en zich -net als baron Von Münchhausen -aan hun eigen haren uit het moeras getrokken om hun eigenwaarde te bevechten. Dit maakt hen tot bange helden: de dapperste helden die er bestaan.
Het zijn verhalen van mensen die als kind vaak niet werden gehoord, maar die de hoop op vertrouwen niet hebben opgegeven en in dit boek alsnog hun stem laten klinken. Als mens en als psychiater beluister ik bij lezing van de verhalen niet alleen een roep om erkenning, maar voel ik ook dat de vertellers mij en andere lezers een niuwe kans geven om hen echt te horen. Indringend te horen wat voor verschrikkelijks een groot mens een klein mens kan aandoen, maar ook om tot de ontroerende ontdekking te komen wat een kracht in de vertellers schuilt. Uit hun verhalen komt naar voren dat broze liefde weerbarstiger blijkt dan hard geweld. Hierdoor druppelt het besef door dat de verteller en de luisteraar in diepste wezen op elkaar lijken. Beiden zijn fundamenteel kwetsbaar; beiden kunnen zichzelf beschermen door de ander te weren, of telkens opnieuw de kans te wagen zich voor hem/haar open te stellen. De moedige vertellers in dit boek doen dat laatste... En lezers onder jullie die zelf zijn misbruikt: dat de verhalen in het boek jullie mogen steunen en inspireren bij het vinden van jullie eigen kracht!
Carla Rus, psychiater en publicist, Ambassadeur van de VSK