Tussen hoofddoek en naaldhak

Door Carla Rus

Recensie in: De Humanist, juni 2007

Twee nieuwe boeken over moslims: 'Het Marokkanendrama' van Fleur Jurgens en 'Tussen hoofddoek en naaldhak' van Bea Mol.
Het boek van Jurgens is kritisch van toon. Zij wijt bijvoorbeeld de ontwikkeling van moslimjongens tot probleemjongeren aan de onderdrukking van Marokkaanse moeders. Hoewel deze problemen zeker niet onder tafel geveegd moeten worden, zijn haar analyses pseudowetenschappelijk al was het maar omdat zij haar hypothesen niet probeert te weerleggen. Daardoor verworden deze tot ordinaire vooroordelen. Bovendien boogt Jurgens’ analyse op geen enkel eigen onderzoek binnen Marokkaanse gezinnen. Zo leidt haar gebrek aan empathie tot gemankeerde inzichten.

Dat is anders bij 'Tussen hoofddoek en naaldhak'. Bea Mol nam tientallen interviews bij moslima's met verschillende achtergronden af over hun beleving van intimiteit en seksualiteit. Dat heeft een openhartig boek opgeleverd met verhalen die doordrenkt zijn met de tegenstelling 'zinnelijkheid' versus 'achterstelling'. Seksualiteit neemt een belangrijke plaats in bij de islamitische vrouw, maar slechts binnen het huwelijk en met als oogmerk om haar man aan zich te binden. Mijn observatie dat het bedekken van - niet tot de primair erogene zones behorende - lichaamsdelen niet leidt tot beheersing van seksuele impulsen maar juist aanzet tot seksualisering, werd in de verhalen ruimschoots bevestigd. De westerse vrouw met haar naveltruitjes en lage decolletés mag de laatste tijd dan een openlijk seksobject zijn geworden, de islamitische vrouw is achter haar sluiers nooit anders geweest. Zij is het geheimzinnige, erotische bezit van die ene man, een man die zelf wél vier vrouwen mag hebben. Het levert een knellende maagdelijkheidscultus op, maar ook een dagenlang durend huwelijksfeest waarbij de bruid telkens in een andere barokke jurk verschijnt. Om de relatief onbekende bruidegom te behagen vinden er subtiele voorbereidingen plaats voor de eerste huwelijksnacht, waarbij bevriende vrouwen het ganse lichaam van de bruid ontharen en inwrijven met geurige oliën. Deze taferelen doen denken aan de sprookjes van 1001 nacht, maar werpen ook de vraag op hoe het staat met de keuzevrijheid van zo’n bruid.
Wat verder opviel in de verhalen van de vrouwen is het gebrek aan mentale intimiteit met hun man. Hun man is bijna nooit hun maatje. Dat lijkt mij armoede. Toch werd ik door dit boek hoopvol gestemd. De vrouwen zijn kritisch over bepaalde tradities en volop in ontwikkeling. Nu de mannen nog...

Bea Mol, Tussen hoofddoek en naaldhak. De Kern, Baarn. Paperback, 190 blz. € 14,95.
Fleur Jurgens, Het Marokkanendrama. Meulenhoff, Amsterdam. Paperback, 176 blz. € 15,00.